Trong hạt vừng đen có chất gì?

Hạt vừng đen (hay còn gọi là mè đen) có tên khoa học là Sesamin indicum, là một thực phẩm giàu dinh dưỡng, được sử dụng làm thực phẩm cũng như làm thuốc tại Việt Nam.

Trong vừng đen có chứa hợp chất Sesamin là một lignan, có công thức hóa học giống estrogen có tác dụng chống oxy hóa, chống gốc tự do, chống viêm, ức chế chuyển hóa vitamin E, ảnh hưởng đến chuyển hóa chất béo.

Những công dụng của Sesamin

Tác dụng giảm huyết áp

Một sự giảm huyết áp nhỏ nhưng có ý nghĩa thống kê có thể tồn tại sau khi tiêu thụ Sesamin liều thấp ở người, đã được ghi nhận khi sử dụng Sesamin hoặc dầu mè.

Nghiên cứu lâm sàng trên phụ nữ bị tăng huyết áp nhẹ, sử dụng 60 mg Sesamin trong 4 tuần, ghi nhận giảm huyết áp đáng kể tâm thu (137,6 +/- 2,2 đến 134,1 +/- 1,7 mmHg; giảm 2,6%) và huyết áp tâm trương (87,7 +/- 1,3 đến 85,8 +/- 1,0 mmHg, giảm 2,2%).

Tác dụng trên chuyển hóa chất béo

Nghiên cứu trên chuột cho thấy Sesamin ức chế sự hấp thụ cholesterol từ ruột. Nhưng không ảnh hưởng đến sự hấp thụ axit béo và không liên kết và cũng không ảnh hưởng đến axit mật.

Nghiên cứu ở chuột sử dụng 2% Sesamin trong chế độ ăn (khoảng 200mg/kg) ngăn chặn các gen gây hại ở gan chuột sau 15 ngày sử dụng thông qua quá trình oxy hóa axit béo trong gan. Kết quả này cho thấy Sesamin có thể được sử dụng như một chất bổ sung tăng đốt cháy chất béo.

Tác dụng trên chuyển hóa xương

Nghiên cứu trong ống nghiệm nuôi cấy tế bào cho thấy Sesamin dường như có tác dụng thúc đẩy tăng trưởng tế bào xương, tăng khối lượng xương.

Tác dụng chống viêm

Với liều lượng 12mg/kg Sesamin qua đường tiêm trên chuột được cho là ức chế yếu tố ERK1 và kích hoạt NF-kB trong đại thực bào. Bởi vậy sử dụng liều cao Sesamin dường như có tác dụng chống viêm hiệu quả, ức chế các yếu tố gây hoại tử, gây viêm.

Tăng hiệu quả bổ sung vitamin E

Nghiên cứu trên chuột sử dụng liều 30mg/kg Sesamin đã được ghi nhận tăng lượng vitamin E trong cơ thể đến 50-55,8%. Sự ức chế phân hủy vitamin E sau khi bổ sung Sesamin thông qua cơ chế sau:

CYP3A tham gia chuyển hóa Vitamin E thành chất chuyển hóa cacboxychroman, có liên quan đến chuyển hóa vitamin E trong cơ thể con người. Sesamin có thể làm giảm chuyển hóa tocopherol qua CYP3A (ức chế 90% trong 48h trong các tế bào HepG2 bị cô lập)

Tác dụng chống oxi hóa

Các tác dụng chống oxy hóa của Sesamin bởi khả năng thu dọn các gốc tự do gây hại, giảm tổn thương ADN bởi quá trình oxy hóa.

Nghiên cứu trên chuột gây độc gan bằng Niken, sau đó bổ sung Sesamin trong chế độ ăn 60-120mg/kg trong 20 cùng Niken cho kết quả , nhóm sử dụng Sesamin giảm sự tăng men gan, giảm các thương tổn oxy hóa ít hơn thông qua chỉ số 8-OHdG.

Tác dụng chống ung thư

Nghiên cứu trong ống nghiệm chứng minh tác dụng chống lại các tế bào ung thư của Sesamin. Sesamin ngăn chặn sự tăng sinh các dòng tế bào gây ung thư với nồng độ tối thiểu 50% (IC 50 – đơn vị umol/L) của các dòng tế bào như sau: tế bào bạch cầu KBM-5 (42,7), bệnh bạch cầu K562 (48,3), u tủy u266 (51,7), u tuyến tiền liệt DU145 (60,2), u đại tràng HTC116 (57,2), u tụy MiaPaCa-2 (58,3), ung thư tuyến tủy phổi H1299 (40,1), và tế bào ung thư tuyến vú MDA-MB-231 (51,1)

Ngoài ra Sesamin ngăn chặn yếu tố TNF-a gây tăng sinh tế bào và các gen xâm lấn gây ra ung thư trong tế bào nội mô con người.

Tác dụng bảo vệ da

Việc bổ sung 0,2% Sesamin vào chế độ ăn uống trong 6 tuần cùng vitamin E cho thấy tác dụng bảo vệ da hiệu quả chống lại các tia cực tím UVB gây ra, tác dụng này được cho là tăng tích lũy vitamin E trong da, tăng cường hiệu quả bảo vệ da.

Liều lượng sử dụng: Liều uống từ 100-150mg sesamin mỗi ngày, được khuyến cáo sử dụng đủ có tác dụng chống oxy hóa, tăng hiệu quả bổ sung vitamin E.