Dược liệu nano đang tạo ra một cuộc cách mạng trong lĩnh vực y tế – công nghệ này có thể thay thế cho phương pháp phẫu thuật và hóa trị liệu trong điều trị ung thư. Dược liệu nano được cho là có nhiều tiềm năng sẽ trở thành một loại “vũ khí” trong việc điều trị nhiều loại bệnh.
Dược liệu nano và những ứng dụng trong thực tế
“Không còn nghi ngờ gì nữa, chúng ta cần cải thiện các phương pháp điều trị những loại bệnh như ung thư, lao và nhiều bệnh khác”, Vicki Stone, hiệu trưởng Viện nghiên cứu An toàn Nano Heriot-Watt cho biết. “Dược liệu nano mang lại nhiều cơ hội để cải tiến việc chẩn đoán và điều trị nhắm đích nhiều loại bệnh.”
Vào năm 2011 IBM đã tạo ra một tấm bản đồ 3D nhỏ nhất từ trước tới nay, đây là bản sao của đỉnh Matterhorn có chiều cao là 25 nm.
Công nghệ nano đã được ứng dụng trong nhiều khía cạnh của đời sống – từ thực phẩm cho tới mĩ phẩm, thuốc điều trị bệnh. Có nhiều loại dược liệu nano hiện đã được thông qua để điều trị những loại bệnh như ung thư, cholesterol tăng cao, nhiễm nấm men, viêm gan và nhiều loại bệnh khác. Những phân tử nano và dược liệu nano, thậm chí robot nano có thể không chỉ được ứng dụng vào việc vận chuyển thuốc nhắm đích mà còn được sử dụng trong chế tạo các loại vắc xin, chụp chẩn đoán hình ảnh, xác định nhiễm trùng hay còn được áp dụng trong công nghệ tạo ra mô mới.
Nhà hóa học đoạt giải Nobel Richard Smalley cho biết: “Sức khỏe của con người luôn được xác định ở mức nano”, đây là kích thước nhỏ nhất trong tế bào ở mọi vật thể sống, điều này cho thấy ứng dụng của khoa học nano lên việc điều trị và chăm sóc sức khỏe là rất lớn”.
Giảm tác dụng phụ
Có nhiều nghiên cứu về dược liệu nano tập trung vào việc điều trị ung thư, gần 2 thập kỉ trước đó những loại thuốc hóa trị liệu như Doxil đã được sử dụng trong việc điều trị bệnh Kaposi’s sarcoma – đây là một loại ung thư hiếm gặp thường thấy ở những người bị AIDS và hiện được sử dụng để điều trị một số loại ung thư. Doxil được ứng dụng công nghệ nano biết cách vận chuyển thuốc doxorubicin tới các tế bào ung thư, được bọc trong các túi đa sắc tố có kích thước khoảng 100 nm. Công thức nano này không chỉ giúp vận chuyển các loại thuốc tới khối u chính xác hơn mà còn giúp giảm những tác dụng phụ khó chịu như suy tủy xương và tổn thương cơ tim.
Những phương pháp chẩn đoán ung thư thông thường là sinh thiết và phẫu thuật thường gây ảnh hưởng tới những bộ phận gần đó và không cho hiệu quả ở những giai đoạn đầu của bệnh còn hóa trị liệu lại nhấn chìm cơ thể trong những loại hóa chất độc hại mà không nhắm trực tiếp vào khối u. Công nghệ nano là một phương pháp chẩn đoán hiệu quả và an toàn hơn nhiều so với những phương pháp chẩn đoán kể trên, nhắm trực tiếp vào các tế bào ung thư và ít gây ra tác dụng phụ. Chính nhờ kích thước nhỏ gọn, các hạt nano có thể dễ dàng len lỏi qua các kẽ hở ở mạch máu và khối u. Những đặc tính đặc biệt của các hạt nano là tính thẩm thấu và tính cầm (EPR).
Không chỉ nhỏ gọn, các hạt nano còn có thể tự liên kết lại với nhau để tạo thành một cấu trúc phức tạp. Điều này có nghĩa là dược liệu nano được thiết kế để nhắm vào một bộ phận nhất định trên cơ thể. Chúng có thể được gắn nam châm với ánh sáng để có thể dễ dàng được kích hoạt bằng việc điều khiển từ bên ngoài cơ thể. Chúng thậm chí có thể vận chuyển thuốc và thể hiện ra các đặc điểm đặc trưng trong hình ảnh chẩn đoán, nên chỉ cần tiêm một lần duy nhất để phục vụ cho cả 2 mục đích chẩn đoán và điều trị.
Mục đích quan trọng nhất của việc điều trị bằng thuốc là khớp với sự biến đổi của cơ thể người. “Các bác sĩ hiện vẫn chủ yếu dựa vào khả năng tự chữa lành của cơ thể”, Robert A. Freitas, bác sĩ, nhà nghiên cứu cao cấp tại Viện sản xuất phân tử, California cho biết. “Nhưng trong tương lai chúng tôi sẽ phát triển ra những công cụ điều trị ở cấp phân tử kiểm soát 3D cho độ chính xác cao hơn. Với công cụ này chúng ta có thể đánh giá được vị trí chính xác của các thành phần trong tế bào cơ thể người và sắp xếp chúng lại theo trật tự ban đầu.
Các loại máy phân tử
Khó để phân biệt được các loại dược liệu nano với các loại thuốc thông thường do biểu hiện khá giống nhau. Một số nhà nghiên cứu bao gồm Freitas tin rằng do những loại dược liệu nano này sinh ra những hạt nano nhỏ hơn kích cỡ của nguyên tử nên trong tương lai chúng ta hoàn toàn có thể tạo ra những loại nano robot phục vụ nền y học có kích thước chỉ bằng một con virus hoặc vi khuẩn.